Patron

Szare Szeregi – kryptonim konspiracyjny Organizacji Harcerzy ZHP i szerzej – całego Związku Harcerstwa Polskiego, w okresie okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej 1939-1945. Szare Szeregi zostały powołane 27 września 1939 w Warszawie przez grono członków Naczelnej Rady Harcerskiej.

Szare Szeregi współpracowały z Delegaturą Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj oraz Komendą Główną Armii Krajowej. Całością konspiracyjnego ZHP kierowało Naczelnictwo, początkowo 5, a od zimy 1943/44 – 6-osobowe. Do sierpnia 1942 przewodniczącym Szarych Szeregów był ks. hm. RP Jan Mauersberger, po jego śmierci dr Tadeusz Kupczyński.

Historia

Historia terenu, na którym znajduje się nasza szkoła nierozerwalnie związana jest z dziejami Woli, a zwłaszcza jej części – Czystego.

W XIV wieku pola na Czystem były własnością książęcą. Wielka Wola, w skład której wchodziło Czyste, była własnością księcia Trojdena, a możliwe, że wcześniej i jego ojca księcia Bolesława II, który dokonał lokacji Warszawy. W XV wieku Czyste należało do rycerza Gotarda z Rakowa, który następnie wymienił je na posiadłość w Kaniach.
W XVIII wieku na terenie naszej szkoły i boiska szkolnego, a więc na placu w narożniku ulic Dworskiej (dziś ul. Kasprzaka) i Karolkowej, istniał las, duży staw, a nieco dalej folwark z dworem oraz trzy cegielnie i młyn. Kiedy właściciel tych terenów Karol Schultz zbankrutował, tereny te, jak i całe Karolowo, stały się miejscem zabaw, wycieczek i pikników mieszkańców Warszawy. Lasek na Czystem cieszył się powodzeniem szczególnie w dniu 8 maja, kiedy to mieszkańcy wracali z corocznego odpustu na dzień św. Stanisława, odbywającego się w kościele przy ulicy Kościelnej (dzisiejszej ul. Bema). W lasku była restauracja z muzyką, strzelnica, kręgielnia, a po stawie można było popływać wynajętą łódką. Z menu restauracyjnego największym powodzeniem cieszył się kotlet cielęcy „z garniturem” za który trzeba było zapłacić 25 kopiejek.
Na początku XX wieku tereny te powoli traciły charakter rekreacyjno-rozrywkowy. Zasypano malowniczo wyglądające stawy. Naprzeciwko Lasku na Czystem, na terenie obecnej „Polfy”, zbudowano fabrykę szelek Fabiana i magazyny domu handlowego braci Bachrach. Po drugiej stronie ulicy Dworskiej mieściła się fabryka koronek Albina Camusa. W domu przy ulicy Dworskiej 6 znajdowała się konspiracyjna drukarnia SDKPiL prowadzona przez Marcina Kasprzaka. Kiedy w 1904 r. żandarmi carscy zaatakowali budynek, Kasprzak stawił zbrojny opór, za co został osadzony w Cytadeli i tam stracony. W miejscu, gdzie znajdowała się drukarnia, przebiega dzisiaj szeroka jezdnia ulicy Kasprzaka. Bliżej ulicy Przyokopowej, za najpiękniejsze uchodziły ogrody rodziny Kubalskich. Z niej pochodził Tadeusz Kubalski, jeden z organizatorów spółdzielni ogrodniczej. W latach trzydziestych XX wieku w części terenów Lasku na Czystem wytyczono kilka nowych ulic: Laskową, Kozienicką i Wesołą. Ulica Laskowa przypomina zapewne swoją nazwą dawne gąszcze leszczyny, rosnące na pobrzeżach dawnego parku. Na pozostałym terenie lasku wybudowano budynek dla szkoły Nr 106, która tutaj przeniosła się z ciasnych pomieszczeń zajmowanych przez nią przy ulicy Brylowskiej 34. Do budynku tego wprowadziła się również szkoła Nr 166:

Z nowego gmachu przy Dworskiej 1/3 wypędzili szkołę Niemcy. Na terenie przy szkole wybudowali potężny betonowy bunkier, a w samej szkole swoją siedzibę podczas okupacji miały niemieckie władze wojskowe. Nie bez znaczenia miało strategiczne położenie budynku szkolnego. Na jego zapleczu znajdowały się kolejowe bocznice rozładunkowej stacji towarowej. Nieopodal były fabryki, w których pod kontrolą niemiecką produkowano towary na potrzeby frontu. Istniejące już magazyny wykorzystywano na potrzeby okupanta, a znajdująca się niedaleko gazownia stanowiła zaplecze surowcowe i energetyczne. W czasie Powstania Warszawskiego budynek szkoły wraz z bunkrem stanowiły niebezpieczny i, jak się okazało już w pierwszych godzinach walk, nie do zdobycia bastion. Ostrzał powstańczy z budynku przy ulicy Karolkowej 21 i prowizorycznie usypana barykada nie umożliwiły powstańcom zdobycia twierdzy. Już w kilka dni później barykada została sforsowana przez czołgi, a powstańcy wyparci z tego rejonu miasta.
Po zakończeniu II wojny światowej w budynku mieściła się m.in. szkoła zawodowa odzieżowa, a następnie szkoła podstawowa nr 90:

Po wprowadzeniu reformy oświatowej w 1999 r. szkoła nr 90 stała się „wygasającą”, co oznaczało, że nie prowadziła już naboru do klas pierwszych. Szkoła funkcjonowała do czasu ukończenia jej przez uczniów do tej pory tu uczęszczających. Jednocześnie w budynku tym mieściło się Gimnazjum Nr 46, które zajmowało cały budynek. Co roku szkoła prowadziła nabory na nowe roczniki gimnazjalne. Wśród roczników, które kończyły naszą szkołę, znajdowały się takie, które odnajdowały swoje miejsce w klasach sportowych, językowych, dziennikarskich czy teatralnych. Rok rocznie mury naszej placówki opuszczała młodzież, która ze wzruszeniem wspominała minione lata w Gimnazjum. Jednak, gdy przyszła kolejna reforma oświaty i gimnazjum przestało istnieć w naszym budynku, po raz kolejny, zawitała „podstawówka”. Tym razem mieści się tu Szkoła Podstawowa nr 387:

(Przy przygotowaniu tekstu o historii szkoły skorzystaliśmy z książki Jerzego Kasprzyckiego „Korzenie miasta”, t. V)